"Το μυθιστόρημα των τεσσάρων "

 

Γειά σου αγαπημένη βιβλιοφίλη παρέα του μπλογκ! Το πόσο αγαπώ την ελληνική λογοτεχνία και ιδιαίτερα τους συγγραφείς της γενιάς του '30 το έχω γράψει κι άλλη φορά. Σήμερα λοιπόν, σκέφτηκα να να σας προτείνω ένα ιδιαίτερο ανάγνωσμα:

"Το μυθιστόρημα των τεσσάρων" των συγγραφέων Στρατή Μυριβήλη, Μ. Καραγάτση,  Άγγελου Τερζάκη, Ηλία Βενέζη που κυκλοφορεί από τις  εκδόσεις "Βιβλιοπωλείον της Εστίας" και να θυμηθούμε μαζί  την ιστορία που κρύβεται πίσω από τις σελίδες του:

Τον Φεβρουάριο του 1958, η εφημερίδα Ακρόπολις προχώρησε σε ένα ιδιαίτερο λογοτεχνικό εγχείρημα: πρότεινε σε τέσσερις από τους σημαντικότερους Έλληνες συγγραφείς της εποχής — τον Στρατή Μυριβήλη, τον Μ. Καραγάτση, τον Άγγελο Τερζάκη και τον Ηλία Βενέζη — να γράψουν από κοινού ένα μυθιστόρημα, το οποίο θα δημοσιευόταν σε συνέχειες.

Αρχικά οι λογοτέχνες ήταν διστακτικοί, αλλά τελικά πείστηκαν να συμμετάσχουν. Εμπνευστής της ιδέας ήταν ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Γιάννης Μαρής, ο οποίος είχε και την πρωτοβουλία να επιλέξει τους συμμετέχοντες και να συντονίσει την προσπάθεια.

Οι όροι του εγχειρήματος ήταν απλοί αλλά ενδιαφέροντες: κάθε συγγραφέας θα έγραφε για μία εβδομάδα και έπειτα θα παρέδιδε τη σκυτάλη στον επόμενο. Δεν υπήρχε καμία προηγούμενη συμφωνία για την πλοκή, κι έτσι ο καθένας είχε την ελευθερία να εξελίξει ή να ανατρέψει την ιστορία σύμφωνα με τη δική του έμπνευση. Ήταν, όπως το χαρακτήρισε και η εφημερίδα, μια «λογοτεχνική σκυταλοδρομία».

Η σειρά των συγγραφέων καθορίστηκε με κλήρωση: πρώτος ξεκίνησε ο Στρατής Μυριβήλης στις 2 Μαρτίου 1958, ακολούθησαν ο Μ. Καραγάτσης, ο Άγγελος Τερζάκης και τέλος ο Ηλίας Βενέζης. Το έργο ολοκληρώθηκε μετά από δύο κύκλους γραφής, μέσα σε οκτώ εβδομάδες, και η τελευταία του συνέχεια δημοσιεύτηκε στις 26 Απριλίου 1958.

Αυτό το πρωτότυπο πείραμα αποτέλεσε μοναδική στιγμή στα ελληνικά λογοτεχνικά χρονικά, καθώς έφερε κοντά τέσσερις τόσο διαφορετικές αλλά εξίσου σπουδαίες συγγραφικές φωνές.

Η ιστορία ξεκινά γύρω στο 1920 στην Αίγινα και φτάνει μέχρι το 1953. Μέσα από αυτή την περίοδο, παρακολουθούμε τις αλλαγές στην αθηναϊκή κοινωνία, την είσοδο ξένων επιρροών και τις προσωπικές διαδρομές των ηρώων.

Ο Ανδρέας Μανιάτης, ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας που διατηρεί έναν μύλο και ένα σαπωνοποιείο, παντρεύεται τη Μελισσινή μια νεαρή κοπέλα που αγαπά..Όμως η μοίρα παίζει περίεργα παιχνίδια, η ζωή του ζευγαριού ανατρέπεται και το κοριτσάκι που φέρνει στον κόσμο η  κοπέλα είναι καταδικασμένο να ζει μέσα στην ορφάνια και το στιγματισμό. Λίγο αργότερα το μωράκι υιοθετείται από μια πλούσια γυναίκα, σπουδάζει μουσική και χορό στο εξωτερικό και επιστρέφει στην Αθήνα ως διάσημη καλλιτέχνιδα του λυρικού θεάτρου με το ψευδώνυμο Νενέλα. Παράλληλα, ασχολείται με αντιστασιακή δράση, βοηθώντας φυλακισμένους και συγκεντρώνοντας χρήματα για τους ανθρώπους μιας αντιστασιακής ομάδας  μέλος της οποίας είναι και η ίδια.

Στη ζωή της κοπέλας εισβάλει αναπάντεχα ο Αμεντέο Μαντσίνι, που υπηρετεί στην ιταλική διοίκηση και είναι γιος ενός Ιταλού εμπόρου και μιας Ελληνίδας απο τη Μάνη. Ο νεαρός λοχαγός γοητεύεται από τη Νενέλα και την πολιορκεί, στέλνοντάς της λουλούδια μετά από κάθε της εμφάνιση στο θέατρο. Την επισκέπτεται και στο σπίτι της, όπου αρχικά συναντά την ψυχρότητά της, αλλά σταδιακά  ξύπνα το ενδιαφέρον της. 

Την εμπιστοσύνη της την κερδίζει 

απόλυτα όταν τις αποκαλύπτει σημαντικές πληροφορίες από την υπηρεσία του ώστε να βοηθά  Έλληνες της Αντίστασης που καταζητούνται  και προειδοποιώντας τους μέσω σημειωμάτων κρυμμένων σε τριαντάφυλλα που της προσφέρει κάθε βράδυ στο θέατρο. Τα πάντα όμως ανατρέπονται όταν ενημερώνεται για τη σύλληψη του στρατηγού Μυλωνάκου ήρωα του αλβανικού μετώπου και αρχηγού της αντιστασιακής οργάνωσης. Προσπαθεί να τον προστατεύσει, αλλά τελικά συλλαμβάνεται ο στρατηγός αλλά και ο ίδιος με έναν απρόσμενο κι ανεξήγητο τρόπο.

Μετά από αυτά τα γεγονότα ο Αμεντέο  έρχεται αντιμέτωπος με ένα δίλημμα: να παραμείνει πιστός στην χώρα που υπηρετεί  ή να μείνει κρυφά στην Ελλάδα για να συνεχίσει να βοηθά την αγαπημένη του; 

Η Νενέλα, λόγω της σχέσης της με τον Ιταλό αξιωματικό, κατηγορείται για προδοσία στην υπόθεση του Μυλωνάκου και η κατηγορία αυτή την ωθεί να αναζητήσει την αλήθεια και να ξεκαθαρίσει το παρελθόν.

 Για να βρει τις απαντήσεις, επιστρέφει στην Αίγινα, όπου όλα ξεκίνησαν και η ζωή της δε θα είναι ποτέ πια ίδια... 

"Το Μυθιστόρημα των τεσσάρων" είναι ένα ιδιαίτερο και μοναδικό μυθιστόρημα που συνδυάζει πολλά είδη: πολεμικό, αστυνομικό, αισθηματικό, κατασκοπίας, γεμάτο πάθος και μίσος. Όμως το πιο ξεχωριστό είναι ο τρόπος συγγραφής του: Οι τέσσερις διαφορετικοί δημιουργοί του που ο καθένας έγραφε συνεχίζοντας από εκεί που σταμάτησε ο προηγούμενος, χωρίς να έχουν καμία επικοινωνία ή ιδέα για την πλοκή που είχε στο μυαλό του ο άλλος.

Το αποτέλεσμα είναι μια ιστορία με έντονη δράση, μυστήριο, έρωτες, ήρωες και προδοσίες. Η γλώσσα είναι λυρική, με λέξεις που έχουν ξεχαστεί από το πέρασμα του καιρού και προσθέτει μια νοσταλγική και αυθεντική χροιά στο έργο. Πρόκειται για  ένα μυθιστόρημα αλλιώτικο, με εκπλήξεις και συνεχείς ανατροπές.

Προσωπικά δε βρήκα κανένα κενό στην αφήγηση και παρόλο που ο κάθε συγγραφέας έχει το δικό του διαφορετικό τρόπο γραφής, κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα ξεχωριστό μυθιστόρημα που διαβάζεται απνευστί. 

 Σας το προτείνω ανεπιφύλακτα!